Torbiel zęba jest jedną z tych chorób, które mogą rozwijać się w jamie ustnej w sposób niezauważony. To jednak nie oznacza, że są one niegroźne i można je lekceważyć.
Czym jest torbiel zęba?
Torbiel zęba to jamisty twór, który w toku rozwoju nacieka treścią. Torbiele zębopochodne – bo to inna, w zasadzie nieco bardziej precyzyjna nazwa – rozwijają się w przestrzeni kostnej, niosąc ryzyko uszkodzenia i osłabienia kości szczęki lub żuchwy. Przeważnie są to zmiany narastające powoli i przez długi czas niedające objawów, jako że treść torbieli jest niezakażona. W miarę rozrostu torbiel jednak może uciskać inne struktury.
Objawy torbieli zęba.
W początkowym stadium torbiele zwykle rozwijają się niezauważone, ponieważ nie są zmianami powierzchniowymi. Im jednak torbiel zęba jest większa, tym więcej może dawać objawów. Często są to objawy niespecyficzne lub trudne do samodzielnej interpretacji.
- Ból zlokalizowany w obrębie samej zmiany, jej bezpośrednim sąsiedztwie, bardzo często występujący przy żuciu.
- Opuchlizna – bolesna lub nie – w obrębie jamy ustnej.
- Przy dużych torbielach może dojść do zaburzenia symetrii twarzy.
- Przemieszczenia, rozchwianie zębów, zwiększenie podatności na ich patologiczne złamania.
- Zmiany w strukturze zęba.
- Wydostawanie się zawartości torbieli zęba na zewnątrz, najczęściej w takim przypadku jest to treść ropna.
Zmiany są widoczne na zdjęciu RTG i stomatolog będzie w stanie je rozpoznać nawet na wczesnym etapie, kiedy jeszcze nie dają objawów wyczuwalnych dla pacjenta i na tej podstawie też podejmuje się decyzje o dalszym leczeniu.
Przyczyny torbieli zęba.
Zwykle trudno wskazać przyczyny rozwoju torbieli zęba u konkretnego pacjenta, niekoniecznie też ma to wpływ na podejmowane leczenie, natomiast można wskazać kilka czynników, które zdecydowanie zwiększają ryzyko rozwoju takich zmian.
- Lekceważenie przedłużającego się stanu zapalnego w tkankach okołozębowych.
- Zaniedbanie procedur higienicznych.
- Nieprawidłowe przeprowadzenie leczenia kanałowego.
- Przewlekłe choroby gardła lub nosa, szczególnie jeśli ich objawy przenoszą się na tkanki w sąsiedztwie zębów.
Zwykle czynniki ryzyka nakładają się na siebie: niedokładna higiena prowadzi do rozwoju stanu zapalnego, pacjenci po zakończeniu leczenia endodontycznego nie korzystają z regularnych przeglądów stomatologicznych i tak dalej.
Jak wygląda torbiel zęba?
Torbiel zęba nie musi być widoczna na zewnątrz. Jeśli jednak jest położona płytko, to może przyjmować formę mniejszych lub większych guzków, wypukłości czy grudek zaczerwienionych lub z ropnym naciekiem. U niektórych pacjentów torbiel zębowa może przyjmować ciemniejsze zabarwienie, może też sączyć treść.
Rodzaje torbieli zęba.
Torbiele zęba można podzielić na kilka typów. Przypisanie zmiany do jednego z nich pozwala dentyście ustalić prawidłowy sposób dalszego postępowania lub stworzyć listę zaleceń dla pacjenta z tendencjami do tworzenia torbieli.
- Torbiel korzeniowa najczęściej rozwija się przy zębach przednich i jej typową przyczyną są zaniedbania higieniczne oraz przewlekłe stany zapalne. Może być też związana z martwicą miazgi zębowej i jest zdecydowanie najczęściej stwierdzanym typem torbieli.
- Torbiel zawiązkowa rozwija się w pobliżu zawiązków zęba i towarzyszy patologicznemu modelowi wzrostu tkanek okołowierzchołkowych zęba lub jego korzenia.
- Torbiel rogowaciejąca to typ zmiany nowotworowej, do której dochodzi bezpośrednio w obrębie kości. Jest to stosunkowo rzadki typ, którego leczenie może jednak być skomplikowane.
- Torbiel przyzębia to zawsze zmiana o niewielkich wymiarach. Jej wykształcenie wiąże się ze stanem zapalnym w torebce przyzębnej.
- Torbiel dziąsłowa rozwija się w samym dziąśle. To typ najczęstszy u małych dzieci, u których jednak rzadko wymaga leczenia.
Specyficznym rodzajem torbieli jest ta, która może powstać, jeśli u pacjenta nieprawidłowo przeprowadzono leczenie endodontyczne. Mechanizm i rozległość takich zmian są zmienne, a leczenie torbieli zęba po leczeniu kanałowym może być utrudnione.
W jaki sposób wykrywa się torbiel zęba?
Torbiel zęba – nawet jeśli widoczna jest od zewnątrz – diagnozowana jest na podstawie obrazowania RTG. Dopiero na zdjęciu widać dokładnie jej umiejscowienie, wielkość i kształt. Wiele torbieli wykrywa się wyłącznie na zdjęciach rentgenowskich, ponieważ nie dochodzi do ich ujawnienia na zewnątrz.
Torbiel zęba – metody leczenia.
Torbiel zębopochodna, jeśli ma zostać usunięta, musi zostać usunięta chirurgicznie. W przypadku niewielkich zmian niekiedy nie usuwa się ich całkowicie, a tylko na przykład osusza, aby doprowadzić do ustąpienia stanu zapalnego. Przeważnie jednak w takiej sytuacji torbiele się usuwa.
Torbiel zęba – czy trzeba usunąć?
Przeważnie zaleca się usunięcie torbieli. Wyjątkiem są tutaj torbiele dziąsłowe u dzieci, ale za każdym razem to lekarz wydaje indywidualne zalecenia. Nie ma tutaj żadnego automatyzmu, który by pozwalał bez precyzyjnej diagnostyki podjąć decyzję, tym bardziej że zaleca się leczyć torbiel w taki sposób, aby możliwe było uratowanie zęba.
Jeśli z jakiegoś powodu pacjent w danym momencie nie kwalifikuje się do zabiegu, można kontrolować schorzenie. Dentysta oczyszcza miejsce zmienione chorobowo i wydaje odpowiednie zalecenia, jednak to tylko postępowanie doraźne.
Czym może skutkować niepodjęcie leczenia torbieli zębowych?
Rozwijające się torbiele wszystkich typów mogą powodować dolegliwości bólowe, a nawet daleko idące zmiany strukturalne w tkance kostnej żuchwy lub szczęki, przyczyniając się nawet do wypadnięcia zębów.
Jeśli doszłoby do pęknięcia torbieli i jej zakażenia, efektem będzie nie tylko ostry stan zapalny, ale także ryzyko infekcji ogólnoustrojowych o skomplikowanym przebiegu.
Nieusunięcie torbieli w najkrótszym zalecanym czasie grozi powstaniem zmian w tkankach miękkich i kościach, ale i wiąże się z tym, że torbiel może się dalej rozwijać, komplikując późniejsze usuwanie. Może nawet uniemożliwić uratowanie zęba.
Czy istnieją domowe sposoby na torbiel zęba?
Nie ma możliwości usunięcia torbieli domowymi sposobami. Jeśli towarzyszą jej silne dolegliwości bólowe, to można doraźnie je łagodzić czy nawet stosować środki zasuszające zmiany powierzchniowe, to jednak nie prowadzi do usunięcia torbieli i na dłuższą metę też może mieć poważne negatywne skutki.
Domowe sposoby mają tę poważną wadę, że nie dają możliwości przeprowadzenia badania histopatologicznego. Tymczasem to właśnie badanie histopatologiczne przeprowadzone na zmienionych chorobowo tkankach okołowierzchołkowych innych pozwala zdefiniować rodzaj torbieli i ustalić najlepszy sposób postępowania.
To, co można zrobić w domu, to zadbać o dokładne mycie zębów, korzystać z oferowanego w gabinetach stomatologicznych wykonywania zdjęcia RTG i procedur higienicznych. W tym przypadku wprawdzie profilaktyka nie rozwiązuje problemu zupełnie, jednak dbając o zęby można zdecydowanie zmniejszyć ryzyko powstania torbieli praktycznie wszystkich typów.
